İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULUNA
Bilindiği üzere, “Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı ile Maarif Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği” 24.05.2014 tarihli ve 29009 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin “Denetim hizmetlerinin çeşitleri, kapsamı ve uygulanması” başlıklı 70 inci maddesinin ikinci fıkrasında denetim hizmetlerinin çeşitleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
“(2) Denetim hizmetlerinin çeşitleri:
a) Süreç ve sonuç denetimi; Bakanlık tarafından veya Bakanlığın denetiminde sunulan hizmetlerin kontrol ve denetiminin ilgili birimlerle işbirliği içinde yapılması, süreç ve sonuçlarının mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans kriterlerine ve kalite standartlarına göre analiz edilmesi, karşılaştırılması ve ölçülmesi, kanıtlara dayalı olarak değerlendirilmesi, elde edilen sonuçların rapor hâline getirilerek ilgili birimlere ve kişilere iletilmesidir.
b) Performans denetimi; yönetimin bütün kademelerinde gerçekleştirilen faaliyetler ile sonuçlarının etkililiğinin, ekonomikliğinin ve verimliliğinin belirlenen hedef ve göstergelerle ölçülmesidir.
c) Sistem denetimi; denetlenen birimin, yönetim süreçleri, faaliyet ve işlemleri ile iç kontrol sisteminin, organizasyon yapısına katkı sağlayıcı bir yaklaşımla analiz edilmesi; kaynakların yeterliliğinin ve amacı doğrultusunda etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliğinin ve güvenilirliğinin incelenmesi ve değerlendirilmesidir.
ç) Mali denetim; denetlenen birimin gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerine ilişkin hesap ve işlemlerinin doğruluğunun; mali faaliyet, mali yönetim ve kontrol sistemlerinin, mali sistem ve tabloların güvenilirliğinin, yolsuzluk ve usulsüzlükleri önleyici, eğitici ve rehberlik yaklaşımını ön plana çıkaran bir anlayışla incelenmesi ve değerlendirilmesidir.
d) Uygunluk denetimi; denetlenen birimin faaliyet ve işlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunun incelenmesi ve değerlendirilmesidir.”
Anılan Yönetmeliğin 70 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentleriyle (süreç ve sonuç denetimi, performans denetimi, sistem denetimi ve mali denetim) belirlenen denetim uygulamalarının niteliği göz önüne alındığında; bu düzenlemelerin iç denetim mevzuatıyla birebir çakıştığı görülmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 63 üncü maddesinde iç denetimin tanımına; 64 üncü maddesinde de iç denetçilerin görevlerine yer verilmiştir. Diğer taraftan, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “İç denetimin uygulanması” başlıklı 8 inci maddesinde, kamu idarelerinde yapılacak iç denetimin “uygunluk, performans, mali, bilgi teknolojisi ve sistem denetimi” şeklindeki denetim uygulamalarından oluşacağı düzenlenmiş ve ilgili denetim türlerinin tanımlarına açık bir şekilde yer verilmiştir.
Ayrıca 5018 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin ikinci fıkrasında da iç denetimin sadece iç denetçiler tarafından yapılacağı açık bir şekilde hüküm altına alınmaktadır.
Öte yandan, söz konusu Yönetmeliğe dayanak teşkil eden 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 17 nci maddesi incelendiğinde, Maarif Müfettişlerine; performans, sistem ve mali denetim görevlerinin verilmediği; anılan maddenin birinci fıkrasının (ç) bendiyle verilen denetim görevinin uygunluk denetimiyle sınırlı olması gerektiği değerlendirilmektedir. Ayrıca Yönetmelikle belirlenen “Süreç ve sonuç denetimi”nin de sistem denetimi kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.
Mevcut iç denetim mevzuatı göz önünde bulundurulduğunda, sistem, performans ve mali denetimin, Milli Eğitim Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Bahse konu Yönetmeliğin özellikle 70 inci maddesinin, kamuda kurulmak istenen iç denetim sistemine zarar veren bir nitelik taşıdığı, denetimlerde mükerrerliğe yol açarak denetim kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını engelleyeceği ve kaynak israfına neden olacağı açıktır.
Daha önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği, Ekonomi Bakanlığı Denetim Hizmetleri Başkanlığı Yönetmeliği ve şimdi de Milli Eğitim Bakanlığı Yönetmeliğiyle getirilen düzenlemelerle iç denetimin alanına giren görevlerin teftiş kurullarına verilmeye çalışılması, meslektaşlarımız arasında büyük tedirginliğe yol açmakta, moral ve motivasyonlarını olumsuz etkilemektedir.
Sonuç olarak; İç Denetim Birimi Başkanlıkları ile Teftiş Kurulları arasında sağlıklı bir iletişim ve ilişkinin oluşturulması, denetim faaliyetlerinde mükerrerliğin önlenmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı tarafından çıkarılan Yönetmeliğin iç denetim sistemine zarar veren hususlarının ayıklanması ve aykırılıkların giderilmesi için İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından girişimlerde bulunulması ve bundan böyle benzer içerikte başka mevzuat çıkarılmaması hususu hayati önemi haizdir.
Bilgilerini ve gereğini arz ederim.
Faruk UYSAL
KİDDER Yönetim Kurulu Başkanı